Korelacje pomiędzy prozą H.P. Lovecrafta a Bloodborne

W jaki sposób gra Bloodborne czerpie z dorobku jednego z najważniejszych pisarzy horroru – H.P. Lovecrafta?

Wstęp

W ciągu żywota ostatnich kilku generacji konsol gry czerpały z prozy Samotnika z Providence całymi garściami (a może nawet i wiadrami). Takimi przypadkami są m.in. Call of Cthulhu: Dark Corners of The Earth (Headfirst Productions, 2005), Call of Cthulhu (Cyanide, 2018) czy Sinking City (Frogwires, 2019). Wszystkie produkcje są grami przygodowymi z elementami horroru.

Jednak potencjał w dziełach konserwatywnego i, co ciekawe, ateistycznego twórcy dostrzegł również Hidetaka Miyazaki, projektant i reżyser m.in. serii Dark Souls (FromSoftware, 2011).

Miyazaki, zainspirowany tajemniczością, katastrofizmem i literackim stylem Lovecrafta wykorzystał wybrane motywy w Bloodborne (FromSoftware, 2015), jednej z najpopularniejszych gier studia FromSoftware. Motywy te znawcom lovecraftowskiej prozy będą doskonale znane, a uważny gracz szybko dostrzeże zawoalowane podobieństwa i nawiązania.

Analiza, którą za chwilę przeczytacie zawiera dużo odniesień zarówno do fabuły dzieł H.P. Lovecrafta, jak i do samych wydarzeń z gry Bloodborne (strzeżcie się spoilerów). Skupiłem się jedynie na najważniejszych, moim zdaniem, wspólnych tropach.

Z tego względu tekst ten jest nad wyraz długi i mocno rzeczowy (choć postarałem się go nieco urozmaicić). Dlatego jeśli chcecie poznać najciekawsze powiązania między tymi dwoma dziełami, nie wahajcie się zrobić sobie przerwy w trakcie lektury.

Kim jest H.P. Lovecraft?

Howard Philips Lovecraft urodził się w 1890 roku w Providence w stanie Rhode Island (USA), czyli w miejscu przesiąkniętym historią pierwszych kolonii brytyjskich czy polowania na czarownice. Cały stan i okolice, oraz sama Nowa Anglia niejednokrotnie stanowią tło dla wydarzeń opisywanych przez Lovecrafta. Zbiór fikcyjnych miejscowości i cały przyległy region są przez ten fakt nazywane Krainą Lovecrafta.

Dzieciństwo oraz lata młodzieńcze idealnie wpisywałyby się w jedną z jego późniejszych książek – ojciec Howarda, Winfield Scott Lovecraft zachorowawszy na kiłę popadł w szaleństwo i trafił do zakładu zamkniętego, gdzie kilka lat później zmarł. Przez okres dorastania Lovecraft zafascynowany był astronomią i poezją, jednak brak talentu matematycznego sprawił, że porzucił pomysł na studia w tym kierunku i z czasem rozpoczął pisanie prozy grozy, która niestety nie zyskała na popularności. Przynajmniej za czasów życia Lovecrafta.

Dopiero po jego śmierci na raka jelit w 1937 roku jego przyjaciele z branży rozpoczęli walkę o uznanie dla ich kolegi po fachu. Przedtem większość twórczości Lovecrafta wydawały pulpowe magazyny, a pełnoprawne wydania często nie zawierały nawet jego nazwiska. Z perspektywy czasu wielu entuzjastów fantastyki i literaturoznawców dostrzega potencjał i głębię w dziełach nowoangielskiego pisarza, który po latach został unieśmiertelniony posągiem w stolicy Rhode Island, a jego nagrobek zawiera inskrypcję I am Providence.

Lovecraft uznawany jest za jednego z pionierów (a na pewno wpływowego twórcę gatunku) weird fiction oraz za twórcę podgatunku lovecraftowskiego horroru. Niestety żadne działo nie jest całkowicie wolne od subiektywnych autorskich przekonań – widać to chociażby po preferowanym stylu pisarskim czy wykorzystywanych motywach fabularnych. U Lovecrafta bardzo często znaleźć można zawoalowany, lub całkowicie bezpośredni rasizm w stosunku zarówno do osób o odmiennym kolorze skóry jak i do cudzoziemców/imigrantów. Lovecraft przekonany był o swoich przywilejach rodowych – jego rodzina ze strony matki wywodziła się jeszcze z XVII-wiecznych kolonistów, oraz o rasowej i stanowej supremacji. Pobyt w Nowym Jorku znacznie u niego ten rasizm pobudził, uaktywniając równocześnie nostalgię – Lovecraft nie znosił nowoczesności i gwałtownego rozwoju kulturowego, dodatkowo czuł się bardziej Anglikiem niż Amerykaninem.

Te elementy osobowości Lovecrafta rezonują w jego prozie oraz poezji – przykładowo w powieści pt. Herbert West-Reanimator (1922) autor opisuje polskich robotników jako osoby o „małpiej aparycji”. I chociaż należy oddzielać dzieło od autora, tak tutaj elementy osobowości i charakteru Lovecrafta widocznie miały wpływ na przedstawianie pewnych wydarzeń oraz postaci.

Czym jest Bloodborne?

Bloodborne jest grą action-RPG stworzoną przez japońskie studio FromSoftware z Hidetaką Miyazakim jako głównym reżyserem. Produkcja ta wyszła 24 marca 2015 roku na konsole PlayStation 4 i do dziś pozostaje tzw. exclusivem, czyli grą wydaną jedynie na określony system (Sony PlayStation 4). Świat Bloodborne osadzony został w wiktoriańsko-gotyckiej lokacji zwanej Yharnam – to właśnie to miasto oraz jego okolice przyjdzie eksplorować graczom. Fabuła rozwija się wokół starożytnej krwi o specjalnych właściwościach, której transfuzją zajmują się medycy w mieście. Zabieg transfuzji z wykorzystaniem tej krwi pozwala wyleczyć każdą dolegliwość, toteż Yharnam szybko stało się znane i wkrótce rzesze potrzebujących rozpoczęły pielgrzymki.

Krew jednak posiada alternatywne efekty – jej zbyt duże użycie zmienia ludzi w krwiożercze bestie. Dlatego Kościół Uzdrowienia utworzył profesję Tropicieli. Sam Kościół jest potężną organizacją religijną zarządzająca dystrybucją krwi i de facto sprawuje monopol na ten surowiec. Tropiciele raz na jakiś czas wraz ze zdrowymi mieszkańcami Yharnam ruszają na łowy mordując tyle bestii, ile się uda. Awatar gracza poprzez zbieg niefortunnych zdarzeń trafia do Snu Tropiciela, transcendentnej lokacji zawieszonej pomiędzy światami. Stamtąd wraz z pomocą tajemniczej Lalki i starego Gehrmana rozpoczyna swoją przygodę jako Tropiciel. Wraz z nim gracz odkryje makabryczne sekrety miasta, frakcji nim rządzących oraz panteonu przerażających bóstw starszych niż samo Yharnam.

Preludium problemów Yharnam – czyli o dawnych, zapomnianych cywilizacjach.

Odkrywanie śladów przeszłości potrafi być zarówno fascynujące, jak i niezwykle pouczające – dzięki dziedzinie jaką jest archeologia jesteśmy w stanie opisywać ludy oraz istoty żyjące setki czy tysiące lat przed nami. Poprzez znalezione artefakty i odkryte ruiny poznajemy zwyczaje, sposób sprawowania kultów, wierzenia czy styl życia naszych przodków. Czasem jednak znaleziska pozostawiają wiele do wyjaśnienia, ponieważ nie posiadamy odpowiednich narzędzi do wiarygodnego ich skatalogowania.

Za przykład niech posłuży Manuskrypt Voynicha (nazwa przyjęta przez badaczy), który w teorii został spisany przez brytyjskich alchemików Edwarda Kelleya oraz Johna Dee w XVI wieku. Uczeni ci (a przez wielu uznawani za okultystów) sprzedali księgę królowi Austrii Rudolfowi II. Po latach przechodzenia z rąk do rąk tajemnicza księga trafiła do polskiego szlachcica Michała Wojnicza (Voynicha), który po ucieczce z zesłania na Sybir trafił do Londynu na początku XX wieku. Analiza pisma i użytych materiałów udowodniła jednak, że manuskrypt pochodzi raczej z terenów Ameryki Południowej, w dodatku jeszcze sprzed czasów ekspedycji Krzysztofa Kolumba.

Nie jest to jedyne świadectwo przeszłości wymykające się klasycznym regułom poznawczym i logicznym. W Górach Szaleństwa (1931) Lovecrafta wykorzystany został motyw ekspedycji geologicznej w celu eksploracji nietkniętych ludzką stopą terenów Antarktydy. Profesor William Dyer, geolog z Uniwersytetu Miskatonic odkrywa tajemnicze skamieniałe istoty oraz miasto w mroźnych górach, a historia wyczytana z płaskorzeźb dowodzi, że miasto oraz stwory je zamieszkujące przybyły tam z Wielkimi Przedwiecznymi przed milionami lat.

Wielcy Przedwieczni są stworzoną przez pisarza rasą kosmicznych istot uznawanych za bogów, które niejednokrotnie pojawiając się na kartach jego książek doprowadzają ludzi do obłędu.

Szokujące odkrycie całkowicie zmienia percepcję Dyera, który jako jedyny ocalały z ekspedycji postanawia zabrać głos w celu ostrzeżenia ludzkości przed kolejną ekspedycją w tamte rejony. Maciej Płaza w posłowiu do zbioru opowiadań Lovecrafta pt. Zgroza w Dunwich i inne przerażające opowieści wskazuje na mocne powiązania z mitem o Minotaurze – odrażającej istocie zamkniętej w labiryncie.

Bohaterowie lovecraftowskich opowieści lawirują po korytarzach domysłów i racjonalnych przekonań, doznając podczas wędrówki przez labirynt coraz większego oświecenia. Na końcu mitycznego kreteńskiego labiryntu spoczywał Minotaur.

Jednak tutaj, w Krainie Lovecrafta, może być to odrażająca tajemnica bądź wcielenie istoty wymykającej się ludzkiemu rozumieniu. W Bloodborne sytuacja ma się podobnie jak do Gór Szaleństwa – grupa uczonych z placówki w Byrgenwerth odkryła ruiny dawnej cywilizacji Pthumeru. To właśnie ta starsza rasa nawiązała kontakt z Wielkimi (eng. The Great Ones).

Są to istoty, których pospolity umysł nie jest w stanie ogarnąć, a ich spotkanie często kończy się popadnięciem w obłęd. Pthumeryjska rasa żyła w pokoju z tymi bóstwami do momentu, w którym Wielki zaciążył jedną ludzką kobietę. Poprzez ten akt kobieta stała się królową (później nazywana była Królową Yharnam).

Po zamordowaniu ciężarnej Królowej przez podwładnych pragnących jej magicznej krwi, Wielcy przeklęli Pthumeran i swoją własną krew. Teraz każdy, kto skonsumuje jej zbyt dużo zmienia się w Bestię – stwora podobnego do wilkołaka. Po wielu latach ekspedycja z Byrgenwerth odkryła krew i przyniosła ją do miasta Yharnam. To odkrycie tworzy rozłam wśród naukowców – jedni postanawiają zgłębiać wiedzę Wielkich, inni natomiast zaczynają eksploatować krew dla zysku – tak narodził się Kościół Uzdrowienia.

Klątwa starej rasy Pthumeru jednak powróciła, zmieniając Yharnamczyków w Bestie. Dlatego właśnie powołano instytucję Tropicieli (eng. Hunters) by zaprowadzić porządek w mieście. Gracz ma możliwość zwiedzenia pthumeryjskich lochów. Jest to tryb generujący kolejne warstwy podziemi z silnymi wrogami i bossami. Ostatecznie gracz może napotkać samą Królową Yharnam i ją zabić… Ale czy na pewno?

Strony: 1 2 3 4